Column: Coen Peppelenbos – Laten we het schrijfonderwijs opheffen
Laten we het schrijfonderwijs opheffen
Zouden er naast columnisten die ervoor betaald worden veel mensen zijn die in hun vrije tijd weleens een column schrijven? Zouden er veel leerlingen zijn die denken: later word ik één van 130 columnisten van de Volkskrant (eerst uitleggen wat een krant is)? Toch is het schrijven van een column, het schrijven van een recensie of het schrijven van een betoog heel gebruikelijk in het onderwijs. Ik vraag aan het begin van colleges Schrijfvaardigheid aan de docenten die aanschuiven altijd hoeveel recensies zij schrijven per jaar. Op een enkele Goodreads-adept na die zijn oordeel in twee zinnen kan weergeven is de respons meestal erg laag. En toch kijken wij, leraren Nederlands jaar in, jaar uit stapels beroerd geschreven producten na. Gelukkig is er nu ChatGPT.
Ik ben van 1964 dus ik kan me de invoering van de rekenmachine op school nog herinneren. Voor de generatie boven ons was de rekenmachine (Texas Instruments) verboden en opeens zag men in dat je de toekomst niet kon tegenhouden. Veel baat heb ik er niet van gehad, want zodra het kon heb ik alle vakken waarbij je iets moest uitrekenen, laten vallen. Pretpakket.
Met de komst van ChatGPT (en alle AI-varianten) is nu ook het schrijven van teksten een stuk eenvoudiger geworden. De meeste leraren zien de komst van ChatGPT als een groot gevaar, maar ik zie alleen maar de voordelen van de nieuwe techniek. Mijn studenten heb ik gevraagd om een betoog te schrijven over ChatGPT in het onderwijs met behulp van ChatGPT. Er moesten keurig netjes argumenten voor en tegen in verwerkt worden en een heldere conclusie getrokken worden. En ja hoor, die stukken vormden veruit de best geformuleerde onderdelen van hun schrijfdossier. Een beetje te formeel en met te veel naamwoordconstructies, maar veel beter geschreven dan hun columns en recensies. Ik heb die betogen in een vloek en een zucht nagekeken.
Misschien kunnen we dat geploeter in het schrijfonderwijs nu achter ons laten en de leerlingen niet meer aanleren om stukken in genres te schrijven waar ze in de rest van hun leven toch niets aan hebben. Blijft er weer meer tijd over om te lezen.
Coen Peppelenbos
(afbeelding ChatGPT)
P.S. Ik heb ChatGPT ook gevraagd een column te schrijven. Dit was mijn prompt:
Schrijf een column van 350 woorden onder de titel: Laten we het schrijfonderwijs opheffen. In de column moet de invoering van ChatGPT de belangrijkste reden zijn om schrijfonderwijs op te heffen. Maak ook een vergelijking met de invoering van de rekenmachine in de tijd die je zelf hebt meegemaakt.
Binnen 20 seconden lag deze tekst er:
Laten we het schrijfonderwijs opheffen
Schrijfonderwijs is overbodig geworden. Dit lijkt een gedurfde uitspraak, maar met de komst van AI-tekstgeneratoren zoals ChatGPT, is het tijd om ons onderwijs radicaal te herzien. Waarom zouden we leerlingen nog dwingen om ingewikkelde schrijftechnieken aan te leren, terwijl een algoritme binnen enkele seconden een vloeiende tekst kan produceren? We staan aan de vooravond van een technologische revolutie in de klaslokalen, vergelijkbaar met de introductie van de rekenmachine.
Ik herinner me nog goed hoe de rekenmachine in mijn schooltijd langzaam zijn intrede deed. Eerst werden we geleerd om ingewikkelde berekeningen met de hand te doen – langzame en foutgevoelige processen. Toen kwam de rekenmachine, en ineens kon je met een paar drukken op de knop complexe sommen oplossen. Aanvankelijk was er weerstand: “Hoe leren kinderen dan nog echt rekenen?” werd er gevraagd. Maar uiteindelijk zagen we in dat het niet langer nodig was om tijd te verspillen aan handmatige berekeningen. De rekenmachine werd een hulpmiddel om tijd te besparen en ruimte te maken voor creatievere en complexere vraagstukken.
Hetzelfde geldt nu voor schrijfvaardigheden. ChatGPT en vergelijkbare technologieën kunnen teksten produceren die grammaticaal correct zijn, goed gestructureerd en aangepast aan verschillende stijlen en doelgroepen. Waarom zouden we leerlingen dan nog belasten met de details van zinsbouw, woordkeuze of stijl? Laat hen zich richten op het bedenken van ideeën, op kritisch denken en probleemoplossend vermogen. De techniek doet de rest.
Natuurlijk zijn er tegenstanders die zeggen dat schrijven een essentiële vaardigheid is die we niet zomaar kunnen opgeven. Maar net zoals de rekenmachine geen einde maakte aan het wiskundig denken, hoeft de opkomst van AI niet te betekenen dat we stoppen met creatief of analytisch denken. Integendeel, we kunnen onze energie nu richten op het ontwikkelen van hogere vaardigheden, en het technische schrijfwerk overlaten aan de AI. Schrijfonderwijs? Laat het verleden dat maar houden.
De titel zet je op het verkeerde been. Ik ben van de generatie die op de lagere school leerde schrijven: letters lussen op papier, en daar zo mooi mogelijke zinnen mee maken. Dat soort van schrijven is essentieel voor je hersens; al schrijvende neem je informatie op en onthoud je meer, weet je meer. Schrijfonderwijs in deze zin moet blijven.
Zouden er naast columnisten die ervoor betaald worden veel mensen zijn die in hun vrije tijd weleens een column schrijven? Geen idee. Wellicht ongeveer even veel als mensen die in hun latere leven een sinus of cosinus nodig hebben, laat staan integralen, afgeleiden of exponentiële functies. Als we alles wat de meerderheid van de mensen later niet meer nodig heeft uit het onderwijsaanbod gaan schrappen, gaat er weinig overblijven vrees ik. Of we kunnen misschien het (zelf) schrijven van een recensie niet bekijken als een doel op zich, maar eerder als een middel om de leerlingen aan te leren hun mening te formuleren en te ondersteunen met goeie argumenten die vanuit hun eigen aangeboren intelligentie komen ipv uit de artificiële concurrentie. Want dat lijkt me een vaardigheid die de grote meerderheid van de mensen wel degelijk hard nodig heeft in hun volwassen leven.
Interessant – en zoals altijd bij jou – ook goed geschreven Coen. Maar vind je echt dat we met het schrijfonderwijs moeten stoppen? Zou het niet verstandiger zijn om er goed over na te denken hoe we dat onderwijs moeten veranderen in tijden van ChatGPT, en sowieso om het zinvoller en effectiever te maken? Zit er niet te veel waars in het adagium ‘schrijven is denken’ om het bijltje er nu maar bij neer te gooien?
Waarom het gehele onderwijs niet opheffen?
Maar dan kunnen we toch elk onderwerp afschaffen? Schrijven is Chatgpt’s zwakste punt. Rekenen, Geschiedenis, aardrijkskunde, dat kan ie beter dan welk mens dan ook. Waarom dan uberhaupt nog les?
Je hebt ChatGpt op verkeerde gedachten gebracht, Coen. Je hebt hem een drogreden van de verkeerde vergelijking in de schoenen geschoven. De vergelijking met de rekenmachine gaat immers niet op, omdat wij onze gevoelens en gedachten niet uitdrukken in getallen. Zolang we nog van plan zijn met elkaar te communiceren zijn spreek- en schrijfonderwijs onontbeerlijk. Taal is onze verbinding met de ander, op schrift net zo goed als gesproken. Als we kinderen niet meer helpen met het onder woorden brengen en genuanceerd formuleren van hun gedachten, kunnen zij dan straks nog kritisch denken en die gedachten met een ander delen? Het is volstrekt nutteloos om een tekst door ChatGpt te laten schrijven, want wat moet een ander met een door ChatGpt gefabriceerde tekst? Dat zijn niet de gedachten en gevoelens van een medemens, maar een kunstmatig bij elkaar geraapt argumentatieschema. Voor het uitrekenen van ingewikkelde sommen is een robot wel ideaal, al is wat hersengymnastiek ook best nuttig. Dat je het schrijven van een column niet zo zinvol vindt, omdat ze die later nooit gaan schrijven, kan ik begrijpen, maar daarin kunnen leerlingen nu juist wel weer mooi kritisch hun gedachten over een bepaald onderwerp laten gaan.
Coen verslaat AI. Gelukkig maar. En tóch ben ik het eens met zijn pleidooi. Dat zit hem in zijn laatste zin.
Het lijkt me geen goed idee om het schrijfonderwijs af te schaffen, nog los van het feit dat het rekennivo van veel PABO studenten ook al onder de maat is.
Je laat leerlingen geen columns en betogen schrijven omdat dat iets is wat ze later in hun leven nog vaak zullen doen. Je wilt vooral dat ze leren hun gedachten helder op papier te krijgen, structuur aan te brengen, na te denken over valide argumentatie en nog zo ontzettend veel meer. Bijzonder kort door de bocht, dit verhaal.
Belachelijk idee,juist schrijven activeert de hersenen. Als ik de handschriften van de huidige jeugd bekijk, springen me de tranen in de ogen. Het handschrift geeft ook iets weer over je persoonlijkheid. Er wordt al veel te veel digitaal afgetikt. Laten we een beetje persoonlijkheid behouden
Als het feit dat men iets in het latere leven toch niet meer zal gebruiken als een argument wordt ingezet om bepaalde vakken af te schaffen, kun je ook wel stoppen met kinderen te leren lezen. Je weet pas of iets (een vak, bezigheid of vaardigheid) je aanspreekt, als je daar ooit ( bijvoorbeeld tijdens een les) kennis mee hebt gemaakt…
Om te beginnen zul je als je ChatGPT een opdracht wil geven, je gedachten goed geordend moeten kunnen formuleren……. 🙂
Jouw ironie is nog wat lastig voor ChatGTP Coen
Die ironie heeft ChatGPT nog niet zo te pakken
Vreemde logica. De rekenmachine heeft velen het simpele en makkelijke hoofdrekenen ontnomen. Mensen van 30 die geen simpele som kunnen maken bij de kassa is mijn dagelijkse prraktijk. Men leest ook geen boek of krant meer, en blijken een 8 voor Engels of Duits te hebben gehaald op het Atheneum. Een basale zin te fabriceren is echter onmogelijk… Algemene kennis is nihil, onder het mom ” Ze hoeven het niet te weten, als ze het maar kunnen opzoeken “. Maar hoe zal men Dresden bezoeken, als je er nog nooit over gelezen hebt. Mao, Goebbels, Tito, Che of Churchill, niemand kent ze meer. Ze worden steeds onnozeler en weten toch alles beter. Makkelijke prooien voor Dogma-prekers en de media. En nu het schrijfonderwijs afschaffen ?? Ze kunnen het nu al amper. Net als lezen en talen. Het onderwijs is zo goed als failliet na 40jaar nivelleren van cijfers. Het is ook geen wonder dat de tunnels lekken en de bruggen meewaaien in dit land. Dus laat ze schrijven !
Intressant hoor Coen, maar is dat niet juist het probleem van de AI, dat het de creatieve expressie eraf haalt. Ik kan AI vragen het beste conceptuele kunstwerk inclusief zijn procesverslag voor me uit te werken, maar zal toch echt de kwast zelf op moeten pakken om het in waardevolle producten te omhullen. Van wie is het werk als dat niet afkomstig is van de maker zelf? Waar is het stukje identiteitsvorming wat schrijven met zich mee brengt als ieder naadloos een product wordt van een machine?
Of zijn we dat al en is dat wat je hiermee probeert te onthullen?
Moet het mogelijk zijn dat mensen een machine kunnen gebruiken om zich in schrijven voort te doen als een persoon met 125+ score op intelligentie?
Of is het verstandigger dat aan de 3% over te laten?
Waar lees je precies dat ik het een probleem vind dat AI de creatieve expressie weghaalt?