Kool! treft doel

In Kool!, alles over voetbal, zijn vrijwel alle geschriften die Anna Enquist, schrijfster en psychoanalytica, ooit schreef over het onderwerp voetbal gebundeld. Veel van deze gedichten, overpeinzingen, verhalen en zelfs beschouwingen verschenen trouwens al eens in het literaire voetbaltijdschrift Hard Gras.

In eerste instantie komt het boek een beetje over als een bijzonder allegaartje. Dan weer een gedicht, dan weer een verhaal en dan weer een paar foto’s van voetballers. De indeling in vijf centrale thema’s, bijvoorbeeld ‘Op het veld’, of ‘De toernooien’, doet daar niet veel aan af.

Maar al snel heeft Enquist je helemaal te pakken en lees je het boek, voor zover mogelijk door alle poëzie, in één ruk uit. Deze vrouw weet namelijk waar ze het over heeft. Hier spreekt een voetballiefhebster, en Feijenoordster, in hart en nieren die op een galante manier haar kennis over deze sport weet te etaleren. Geen stapel feitjes, geen wedstrijdanalyses, geen gemopper op verloren wedstrijden, maar verslagen van interviews met gezichtsbepalende spelers van al even geleden waar een bovengemiddelde interesse voor de mens achter de sporter wordt getoond: Winston Bogarde, Dirk Kuijt en Piet de Vries krijgen zo door Enquist met terugwerkende kracht een menselijker gezicht.

Daarnaast gaan er diverse verhalen over hoe voetbal geïntegreerd kan zijn in je leven, hoe onlosmakelijk je, en je kinderen trouwens ook, verbonden kunt zijn met deze sport. ‘De kwetsuur’ en ‘De finale’: het zijn indrukwekkende verhalen die behoorlijk schuren en de onmacht van de mens in al zijn facetten tonen.

Kool! is derhalve een bundel die ik de komende jaren zeker nog regelmatig uit de kast zal pakken. Om een gedicht uit voor te dragen ten tijde van een groot toernooi waar het Nederlands elftal zich voor geplaatst heeft, om een klas de eerste beginselen van literaire analyse bij te brengen, om met een zesde klas vwo eens een echt interessante tekst te analyseren. Kortom: 1 – 0 voor Anna Enquist.

Cilla Geurtsen

Anna Enquist – Kool! alles over voetbal. De Arbeiderspers, Utrecht, Amsterdam, Antwerpen. 208 blz. € 15,-.