Schrijven tussen kantoorartikelen

Nou nou, uitgeverij Anthos pakt uit, denk je, als je De kauwgomdief van Douglas Coupland in een kartonnen doosje vindt samen met ‘de geniale debuutroman’ van Roger Thorpe: De handschoenvijver. Maar als je de eerste bladzijde van Coupland opslaat zie je meteen dat diezelfde Roger aan het woord is en weet je dat je een literair spel moet meespelen.

Roger is in de veertig en neemt een paar trauma’s mee uit zijn verleden. Als gescheiden vader is hij gedwongen te werken in een enorme groothandel in kantoorartikelen. Heimelijk drinkt hij en schrijft hij. Wat hij schrijft laat hij slingeren in het bedrijf en Bethany, een gothic meisje met even veel haat tegen het bedrijf gaat terugschrijven. De twee storten om beurten hun hart uit over hun ietwat mislukte leven. Die hoofdstukjes worden afgewisseld met hoofdstukken uit de roman in wording van Roger: ‘De handschoenvijver’.

Dat boek is een moderne versie van Who’s afraid of Virginia Woolf? Dat het nog een keer apart is uitgegeven is een leuke grap, maar misschien wel teveel van het goede, want daardoor krijgt die ‘debuutroman’ teveel nadruk. Deze hedendaagse versie is slechts een bleke afspiegeling van het origineel, net zoals elke nieuwe uitvoering van het toneelstuk van Albee altijd in het niet valt bij de filmversie met Elisabeth Taylor en Richard Burton.

Zoals gebruikelijk is het tempo bij Coupland hoog, is de kritiek op de consumptiemaatschappij scherp en staan de bladzijden weer vol grappige oneliners. Toch heeft de auteur, net als bij de voorganger Eleanor Rigby, gekozen voor hoofdpersonen die beschadigd zijn door het leven. Deze keer ga je ook echt met ze meeleven omdat de geloofwaardigheid niet om zeep wordt geholpen door gekke sprongen in het verhaal.

Who’s afraid of Virginia Woolf? is een toneelstuk over een echtpaar dat een fictieve zoon bedenkt om hun leven dragelijk te maken. In De handschoenvijver gebeurt hetzelfde, maar in De kauwgomdief wordt duidelijk dat Roger een kind is verloren bij een doodordinair verkeersongeluk. Voor Roger is het schrijven een uitvlucht. Dat doet hij tussen collega’s die vooral geïnteresseerd zijn in de opstelling van pennensetten en in de beste manier om ‘Collega van de Maand’ te worden en die er plezier in scheppen om hem te kleineren. Dat er één collega echt in hem geïnteresseerd is, geeft hem moed om door te gaan. Hopelijk zijn er veel lezers te vinden die net zo zijn als die collega.

Coen Peppelenbos

Douglas Coupland – De kauwgomdief. Vertaald door Ton Heuvelmans. Anthos, Amsterdam. 284 blz. € 24,95 (samen met ROGER THORPE: De handschoenvijver in één cassette).

Eerder verschenen in de Leeuwarder Courant, 26 september 2008