Lees dit boek!

Zo af en toe lees je een boek dat je echt raakt. Een boek waarvan je al bij lezing weet: dit boek hoort de rest van mijn leven bij me. Een boek dat je echt iedereen wel wilt aanraden. En zo’n boek, is dus dit boek: Een weeffout in onze sterren van John Green. Dit is dus geen recensie, dit is een ode.

Een weeffout in onze sterren gaat over Hazel. Hazel heeft kanker en ze weet dat het medicijn dat ze nu gebruikt haar leven alleen maar rekt. Ze moet van haar moeder er toch eens uit en daarom gaat ze naar een praatgroep. ‘Daarna kwam het gebruikelijk voorstelrondje: Naam. Leeftijd. Diagnose. En hoe het vandaag met je gaat. Ik ben Hazel, zei ik als het mijn beurt was. Zestien. Oorspronkelijk schildklierkanker maar met een indrukwekkende satellietkolonie in mijn longen die zich daar permanent heeft gevestigd. En het gaat prima.’ Bij die praatgroep ontmoet Hazel Augustus, Gus, een jongen die botkanker heeft overleefd. De twee lijken voor elkaar gemaakt, maar je voelt natuurlijk op je klompen aan dat deze liefde geen lang leven beschoren is.

Een echte tearjerker zou je dus in eerste instantie zeggen. En natuurlijk is het een boek waarbij je je ogen soms maar met moeite droog weet te houden, maar toch is Een weeffout in onze sterren zo veel meer dan dat. De manier waarop deze jongeren met hun ziekte omgaan is zo volkomen anders dan je leest in bijvoorbeeld rouwadvertenties: ‘Na een lang en moedig gevecht’ en ‘Je kon deze oneerlijke strijd niet winnen’. Deze pubers willen gewoon leven en ze nemen hun ziekte zoals hij is. Ze vinden zichzelf niet moedig en er is eerder sprake van een weeffout dan dat er sprake is van oneerlijkheid. Het leven is zoals het is.

Hun ziekte weerhoudt Hazel en Gus er niet van om bijvoorbeeld op reis te gaan om de schrijver van het lievelingsboek van Hazel, Peter van Houten, op te gaan zoeken in Amsterdam. Deze Van Houten blijkt een regelrechte klootzak te zijn, iemand die niet anders tegen deze kinderen doet, omdat ze toevallig ziek zijn. Het boek van Van Houten Een vorstelijke beproeving is een van de centrale motieven in het boek. Er wordt zoveel uit geciteerd dat je er eigenlijk van overtuigd bent dat dat boek ook echt bestaat. Dat is natuurlijk niet het geval, al is het motto ook afkomstig uit Een vorstelijke beproeving. John Green heeft dus eigenlijk twee boeken geschreven.

Het taalgebruik van John Green is daarnaast onnavolgbaar rijk. Hij weet zinnen steeds weer een originele draai te geven. Hier mag ook een compliment gegeven worden aan de vertaler, Nan Lenders, die ervoor heeft gezorgd dat deze originaliteit ook in de vertaalde tekst van de bladzijden spat.

Een van de minder stompzinnige tradities van het kind-met-kankergenre is de Laatste Goede Dag-traditie, die wil dat het kankerslachtoffer een paar onverwachte uren heeft waarin de onverbiddelijke neergang opeens tot stilstand komt en de pijn draaglijk is. Het probleem is natuurlijk dat je onmogelijk kunt weten dat je laatste goede dag je Laatste Goede Dag is. Op dat moment is het gewoon je zoveelste goede dag.

Een weeffout in onze sterren is tot slot geen eenvoudig boek. Het mag dan in eerste instantie wel voor jongeren geschreven zijn, het doet wel degelijk een beroep op je intellectuele vermogens. Het boek zit vol met verwijzingen naar bijvoorbeeld Shakespeare.

Zou het haar beter gaan, of u slechter, dan zouden jullie niet zo misleid zijn door lot en sterren, maar dat ligt nu eenmaal in de aard van het lot en de sterren, en nooit had Shakespeare het meer bij het verkeerde eind dan toen hij Cassius liet opmerken: ‘Niet door een weeffout in onze sterren, Brutus, Neen, door onszelve zijn wij klein en nietig.’ Dat is makkelijk gezegd wanneer je een Romeinse edelman bent (of Shakespeare!), maar er zijn meer dan genoeg fouten te vinden in ons gesternte. (Uit een brief van Peter van Houten aan Augustus).

Genoeg stof tot nadenken dus en genoeg fragmenten die je op scherp zetten omdat je er niet meteen bij de betekenis kunt. En misschien juist wel daardoor is de kans zomaar aanwezig dat dit boek voor mij zal worden tot dat wat Een vorstelijke beproeving voor Hazel is: een boek dat er om vraagt om herlezen en herlezen te worden.

Cilla Geurtsen

John Green – Een weeffout in onze sterren. Lemniscaat, 256 blz. € 16,50.