Column: Guus Bauer – De verbeelding aan de macht!
De verbeelding aan de macht!
Het valt uw inktslaaf op dat er de laatste tijd in recensies en leesrapporten aangaande prozawerken steeds vaker wordt gesproken over de geloofwaardigheid van de tekst. Waarom hecht men daar ineens zoveel waarde aan? We hebben het toch over fictie? Uitvergroting kan belangwekkende zaken voor de welwillende lezer verduidelijken. Het sprookje is een van de meest krachtige literaire vormen. Ja, ook voor volwassenen. De moraal van het verhaal, of je er een boodschap aan hebt of niet.
Fictie is bestemd voor de goede verstaander. Die heeft nu eenmaal genoeg aan een half woord. Sterker nog, die haalt er alinea’s, hoofdstukken, standaardwerken en soms hele bibliotheken uit. Misschien zelfs wel, o grote goden, de zin van het bestaan.
Kan het zijn dat in tijden van crisis de lezer meer behoefte heeft aan op feiten gestoelde drama’s? ‘Kijk, het kan altijd nog erger. Zo slecht hebben we het nog niet.’ Op succesverhalen zit de doe-maar-gewoon-dan-doe-je-al-gek-genoeg-goegemeente niet te wachten. Het schrijven van een positief boek, daarmee niet doelend op lolbroekerij, is overigens vele malen moeilijker dan het neerpennen van een tragedie. De schrijver wentelt zich graag met u samen in de diverse poelen des verderfs.
Een boekwerkje van uw inktslaaf, bevattende het onfortuinlijke levensverhaal van een kroegbaas die als baby in 1940 ternauwernood aan de dood ontsnapte toen het passagiersschip waarop hij zich met zijn ouders bevond door een U-boot tot zinken werd gebracht, is na een recensie door de Bibliotheekdienst grootschalig ingekocht. U begrijpt het al: ‘In amper zeventig pagina’s weet de auteur een zeer geloofwaardig verhaal neer te zetten’.
Geen wonder, de kroegbaas heeft het hem verteld. Het is diens waarheid. Waaraan uw schrijvertje de zijne heeft toegevoegd door een aantal leden van de passagierslijst een eigen stem te geven. Er was eens…
Guus Bauer
En toch, als je aan iemand vraagt welk boek zijn leven veranderd heeft, dan zal hij nooit een non-fictie boek noemen.
Ja hoor, ik wel.
De keizer. Ryszard Kapuściński.