Interview: Matthijs Matser over zijn dichtbundel Uppers & Downers en print on demand-uitgeven bij Boekscout.nl
In de kast van Matthijs Matser staan boeken van Dante Alighieri, Edgar Allan Poe, Hunter S. Thompson, Stephen King en Herman Brood. Hij dacht altijd te debuteren met een roman. Aangewakkerd door een nieuwe periode van dichten én door een rijk verleden met dichten besloot hij echter een bundel samen te stellen. De uitgeverijen zagen er geen brood in, dus zocht de schrijver zijn heil elders. De dichtbundel Uppers & Downers is nu verschenen bij Boekscout.nl, een print on demand-uitgeverij. Matthijs Matser vertelt over Uppers & Downers en zijn ervaring met deze alternatieve manier van uitgeven.
Hoe kom je bij een uitgeverij als Boekscout.nl terecht?
Grote uitgevers geven niet zomaar een dichtbundel uit van onbekende schrijvers. Misschien wel als je al langer onder contract staat of elders meer werk hebt gepubliceerd. Ik wilde echter toch mijn werk uitgeven. Als je ambitie hebt en goed kan schrijven is print on demand-uitgeven een mooie uitkomst. Het is wel zaak om de dingen in perspectief te zien. Je moet niet verwachten dat je een bestseller neerzet. Het is kleinschaliger, maar het is een mooie opstap voor veel mensen, waaronder voor mij. Ik stuurde Boekscout mijn manuscript toe, waar je als debutant sneller een plek krijgt. Als je goed genoeg bent geven ze je een kans. Al snel kreeg ik een uitnodiging. Ik ging naar een bijeenkomst met nog meer genodigden. Daar heb ik mijn contract getekend.
Wat voor een contract teken je bij Boekscout?
Ze werken heel professioneel. Het publicatierecht ligt bij hen, wat betekent dat geen andere uitgever er mag aankomen, maar het auteursrecht blijf ik houden. Er wordt verder van je verwacht dat je zelf de promotie doet, en laat zien dat je ermee bezig bent – zoals dit interview, dat zij ook onder ogen krijgen. Daar komt bij dat ze in de volgende weken intensief met je uitgave aan de slag gaan.
De gedichten had je al. Krijg je verder nog hulp van Boekscout?
Het redigeren heb je, met een beetje begeleiding, in eigen handen. Ze verwachten echter wel een product dat taaltechnisch in orde is. Ze werken met een digitale proefdruk. Een fout er later uithalen is niet makkelijk, dan loop je als auteur financiële risico’s, dus als die klaar is moet je er zeker van zijn dat alles goed is. Boekscout droeg ook de omslag aan. Op voorhand had ik daar andere ideeën voor, maar met de uiteindelijke keuze ben ik heel tevreden, vooral omdat het meer past bij de titel en de thematiek van de gedichten.
Maakt een spelfout of iets dergelijks überhaupt iets uit voor Boekscout? Lopen zij een financieel risico?
Ze investeren wel in je. Als je een van alle kanten rammelend product aanlevert zal het niet verkopen. Stel dat het voor recensies wordt opgepakt, dan komt zo’n uitgever er bekaaid vanaf. Ze betalen naast de foto van de omslag overigens ook registratiekosten, ISBN-nummer, personeelskosten, et cetera. Het promotieproces ligt daarna in handen van de auteur.
Dichtbundels lopen in Nederland commercieel gezien voor geen meter. Zelf voor de promotie zorgen is dan wel heel lastig, toch?
Dat is het zeker. Ik heb een persbericht gemaakt en verstuurd naar regionale en landelijke media, maar dat is helaas weinig opgepikt. Wat betreft recensies, die zijn in eerste instantie niet aan de orde omdat Boekscout zonder oplages en dus zonder recensie-exemplaren werkt. Ik zou die natuurlijk zelf kunnen aanschaffen, maar dat lijkt mij geen goed idee. En nogmaals, ik ben er niet met grootse illusies ingestapt. Ik verwacht geen duizend exemplaren te verkopen, dat zou niet reëel zijn. Van de uitgever kreeg ik overigens een boek over promotie mee, maar ik probeer ook mijn eigen weg te vinden. Social media speelt daar een belangrijke rol in, alsmede mond tot mondreclame en optreden. Sowieso helpt het ook om vol vertrouwen de buitenwereld tegemoet te gaan. Er kan geen promotie zijn als je niet in jezelf gelooft. Die state of mind heb ik wel, anders was ik hier niet eens aan begonnen. Tot slot heb ik her en der contacten opgedaan in de dichtersscene, dus wat dat betreft zit ik hier in Groningen met al die open avonden wel goed.
Kun je een voordeel noemen van Boekscout ten opzichte van een reguliere uitgever?
Ze werken niet met oplages, er is geen voorraad. Uppers & Downers wordt per stuk gedrukt en is via de webshop verkrijgbaar. Je betaalt een bedrag waarin de kosten voor de productie en de verzending zit opgesloten. Het druk kent geen einddatum, en dus is mijn bundel over vijf jaar nog steeds te koop.
Zou je iets over de titel en de insteek van Uppers & Downers kunnen vertellen?
In tegenstelling tot de omslag komt de titel wel van mijzelf. De bundel heeft geen specifieke thematiek, en dat komt omdat het een bloemlezing is van een zevenjarige periode. De uppers hebben een humoristische insteek, zwartkomisch misschien wel, en over het algemeen zijn dat de wat oudere gedichten. De downers zijn meer recentelijk en liggen dichter bij mij, ze gaan over het leven, de liefde, het omgaan met tegenslag en zijn over het geheel genomen het zwaardere materieel.
Je wilde een roman schrijven, maar nu is er deze bundel. Heb je daar een verklaring voor?
Ik dacht altijd dat het een zwartkomisch drama zou worden, een echt dikke romanpil. Toch ben ik al lang bezig met dichten, nog langer dan die afgelopen zeven jaar. Er was ooit nog meer materiaal, maar dat is verdwenen in vergeten lades, geleegde prullenbakken en niet langer werkende pc’s en laptops. Het gros is waarschijnlijk al gerecycled tot wc-papier. Maar goed, zo lang ik mij kan heugen ben ik bezig geweest met het schrijven van verhalen, poëzie en zelfs songteksten. Poëzie is echter altijd een ondergeschoven kindje geweest. Omdat ik mij dit jaar veel aan het dichten zette, leek het mij de moeite waard om er eens iets serieus mee te ondernemen.
Hoe schrijf je en op welke momenten doe je dat?
Hoewel het moeilijk te forceren is schrijf ik doorgaans in het Noorderplantsoenpark, hier in Groningen. Dat is vanaf mijn huis ongeveer een half uur lopen. Het is een fantastische trip. Ik loop erheen, steek het centrum door en kom alle gekken van de stad tegen. Al die tijd borrelt het in mijn hoofd. Het idee dat ik niet veel later in het gras zal zitten te pennen is mooi. Vrijwel altijd heb ik de essentie, het fundament meteen op papier. Het komt daarna aan op veel schaven en boetseren, met name daar waar het het ritme betreft. In het geval van Uppers & Downers, waarvan het merendeel dus erg recent is, paste ik enkele oudere gedichten hier en daar opnieuw aan. Die ene manke zin die het hele gedicht verknoeide was soms om knettergek van te worden.
Zijn er dichters die je beïnvloeden?
Ik voel mij niet beïnvloed omdat ik vrij weinig poëzie lees. Muziek en met name songteksten doen mij veel meer. Social Distortion is daar een goed voorbeeld van, een punkachtige rock-‘n-rollband. Zo is het altijd met mij geweest, dat soort muziek en teksten spreekt mij aan, die ritmes en melodieën, dat zijn de ware inspiratiebronnen. Met name tekstueel is Social Distortion onwijs sterk. Ze verhalen veel over het omgaan met tegenslagen en jezelf kunnen overwinnen. Die sterke, persoonlijke boodschap spreekt mij aan, en dat is niet toevallig, want die rijmt met mijn stijl.
Heb je een favoriet gedicht en zou je die willen voordragen?
Er zijn verschillende favorieten waar ik heel trots op ben, dit is er een van:
Matthijs Matser – Uppers & Downers, Boekscout.nl, 48 bladzijden, €12,95
