Reportage: Formule Vers voor de Pers kraakt in zijn voegen

De persvoorlichter van de CPNB was op voorhand bevreesd dat er op Tzum weer een uiterst negatief stuk zou verschijnen waarin Eppo van Nispen de hoofdrol zou spelen. Tja, zonder de CPNB-directeur zou alles een stuk positiever zijn, maar het feit is nu eenmaal dat Van Nispen ook op de presentaties van anderen de hoofdrol claimt. Ook op Vers voor de Pers, de beurs waar de voorjaarsaanbieding van de uitgeverijen gepresenteerd wordt. 

Het was nogal winderig rond het OBA-gebouw, maar daar merkte je binnen niets van. In de jeugdafdeling in de kelder stonden een veertigtal tafeltjes van uitgeverijen. Fijne pr-jongens en -meisjes, wat loslopende redacteuren en uitgevers. Journalisten die continu aangeklampt worden, zoals Arjan Peters van de Volkskrant, anderen die genegeerd worden. Ik voel me nooit zo thuis in dat gedoe en ben altijd blij als er iemand langskomt met echt hart voor de literatuur. In vergelijking met vorig jaar was Vers voor de Pers weer gekrompen. Sommige kleine uitgeverijen ontbraken: Aspekt, AFdH, Marmer, om er maar een paar te noemen, maar ook Nieuw Amsterdam en Van Oorschot. Ik denk dat de CPNB heel erg sterk moet nadenken, net als bij Manuscripta, over een nieuwe invulling van Vers voor de Pers.

Wat ik, als Tzum-redacteur, graag zou willen zien op Vers voor de Pers zijn kleine inhoudelijk presentaties of interviews. Die folders van uitgeverijen ken ik al en heb ik bestudeerd (zie hier). Wat ik zou willen zijn inhoudelijke gesprekken met schrijvers. Waarom kan dat niet? Ik zie Van Nispen ook altijd op de Frankfurter Buchmesse. Daar heb je dag in dag uit inhoudelijke gesprekken op diverse plekken in dat enorme complex aan hallen. De hele dag elk half uur een andere schrijver bij Das Blaue Sofa, de hele dag gesprekken bij ARD, de hele dag gesprekken op nog tien andere plekken. Dat zou ik graag willen. Dat moet toch niet moeilijk zijn? Als elk medium nou twee schrijvers voor zijn rekening neemt, in drie vier zaaltjes, elk half uur een andere schrijver. We gaan niet iedereen betalen, gewoon reiskosten en consumptiebonnen en klaar zijn we. Ik kan zo tien mensen noemen die ik had willen interviewen over het boek dat er staat aan te komen.

We kregen wat anders. De presentatie van het Boekenweekgeschenk en het Boekenweekessay was daar een goed voorbeeld van. Ik zou graag iets te weten willen komen over die boeken of over dat thema (‘Ondertussen ergens anders’). Nu mocht Eva Rovers iets voorlezen uit de Boudewijn Büch-biografie waar ze mee bezig is. Büch was namelijk een reiziger. Rovers kreeg een minuut of vijf om voor te lezen. Daarna kwam de directeur van de CPNB aan het woord over het thema reizen. Niet op toneel, maar als een soort razende reporter op het doek. Ik zal er niets negatiefs over zeggen.

Abdelkader Benali vertelde vervolgens iets over een schrijfwedstrijd waarvan hij enig jurylid is. Die verhalenwedstrijd gaat natuurlijk over het thema reizen. Je kunt een literaire reis door Marokko met Benali winnen. Presentatrice Andrea van der Pol zei dat ze misschien ook meedeed, want ze had ooit aan een macrobiotische skivakantie deelgenomen.

Meindert Talma, een baken van authenticiteit tussen de opgeblazen ego’s van de boekenwereld mocht een lied spelen, eentje maar. De meeste complimenten waren na afloop voor hem.

Na zijn optreden was het weer tijd voor een Eppo van Nispen in de trein (NS is weer hoofdsponsor). Ik zal er niets negatiefs over schrijven.

Toen werden eindelijk de Boekenweekboekjes gepresenteerd. Van der Pol had het boek van Jelle Brandt Corstius al gelezen (‘leest als een trein’) en bekende dat ze vooral meer te weten was gekomen over Brandt Corstius zelf. Dat was namelijk niet de leuke man met kuiltjes in zijn wang die Zomergasten presenteerde. Brandt Corstius beaamde dat: we hadden te maken met parallelle Jelles. Eppo van Nispen was inmiddels met een blok ijs het podium opgekomen waaruit Brandt Corstius zijn boekje mocht bikken.

Van Tommy Wieringa wilde Van der Pol weten of hij weer in het klooster had gezeten om te schrijven. Daarna kwam de jaarlijks terugkerende foutieve vraag of zijn boekje iets met het thema te maken had. ‘Dat zou een reden zijn geweest om de opdracht niet te aanvaarden,’ zei Wieringa die zelf een einde maakte aan het gesprek om voor te lezen uit zijn Boekenweekgeschenk waarvan hij het eerste exemplaar overhandigde aan actrice Hannah Hoekstra.

Dat was het dan. Geen inhoudelijke vragen over de boeken. Je vertrok net zo wijs als je kwam. Het enige echte nieuws was dat Vlaanderen dit jaar ook volwaardig mee gaat doen aan de Boekenweek. Er was geen enkele Vlaamse inbreng in het programma.

De presentaties waren echter nog niet voorbij, want beneden in de hal, voor een veel kleiner publiek, werd het Poëzieweekgeschenk van K. Schippers onthuld. Anne Vegter mocht het eerste exemplaar uitreiken.

Eppo van Nispen, die dit programma presenteerde, kwam tot de volgende conclusie: ‘Het zijn de kleine dingen in het leven, die het leven de moeite waard maken.’ Vervolgens moest Van Nispen nodig weg naar Dan Brown in het Rijksmuseum en gaf hij de presentatie over aan Bas Kwakman van Poetry International die K. Schippers ging interviewen. En zowaar: er kwamen inhoudelijke vragen. Schippers werd ook uitgedaagd om een visueel gedicht voor te lezen, wat hij met verve deed.

Aan het einde van de middag werd in het Chinees restaurant Sea Palace aan de overkant een nieuwjaarsborrel geschonken. Eppo van Nispen was inmiddels terug en maakte de cijfers bekend over 2013. Die waren niet erg positief. De afzet (41 miljoen boeken) was met 8,3% gedaald. Het was nogal lawaaiig in het restaurant. De persvoorlichter kwam nog langs om tevergeefs tot stilte te manen. Van Nispen liet een filmpje zien waarin hijzelf figureerde, op pad naar Dan Brown. We zagen Van Nispen een heel eind lopen, uiteindelijk aankomen in het Rijksmuseum om een Gouden Boek te overhandigen. We zagen Van Nispen speechen in het Engels en toen was filmpje klaar. We moesten vooral positief blijven met z’n allen, zei Van Nispen. Een goed uitgangspunt, ondanks de cijfers. Tot slot deed Van Nispen nog een Chinees na.

Coen Peppelenbos