De vrolijke huisvader

De top tien van de CPNB Bestsellerlijst trekt doorgaans niet zo. Thrillers, kook- dan wel afslankbijbels, zelfhulpboeken, voetbalmemoires en moederporno lossen elkaar af. Een hele hopen tinten grijs zogezegd. Maar soms wil je toch weleens weten wat het lezersvolk zo enorm in beroering brengt. Al enige tijd is Toen ik je zag van actrice Isa Hoes het bestverkochte boek in Nederland. Zij beschrijft daarin haar leven met de acteur en zanger Antonie Kamerling, die onder zware depressies leed en in 2010 een einde aan zijn leven maakte.

De grote belangstelling voor dit boek valt in eerste instantie natuurlijk te verklaren door de bijna niet te verzadigen honger van de massa naar smeuïge hapjes uit het privéleven van de Bekende Mens. Men spiegelt zich nu eenmaal graag aan het leven in de schijnwerpers. In het land waar je je hoofd maar beter niet boven het maaiveld uit kunt steken doen de roddelbladen het extra goed. Jaloezie en leedvermaak.

Het valt daarom te prijzen dat Hoes het heeft aangedurfd om een open en eerlijk memoir te schrijven over de liefde tussen haar en Kamerling. Het lijkt een slotstuk te zijn van een moeizaam verwerkingsproces. Hoes – je mag haar rustig auteur noemen, er schijnt geen inktslaaf aan te pas te zijn gekomen – heeft in een vlotte stijl het turbulente einde van een échte liefde ingebed in hun beider levensloop, de toevallige ontmoeting en de al even toevallige wijze waarop rollen zijn verkregen die naderhand bepalend zijn geweest voor de verdere carrière.

Het geheel schuurt weleens tegen het sentimentele aan, maar op een of andere wijze stoort dit niet echt. Waarschijnlijk omdat Toen ik je zag oprecht is en niet een door geldzucht ingegeven ontboezeming.

Wat schrijf je over iemand die er niet meer is? Ik wil je niet tekortdoen. In je hoofd kijken kon ik niet, had ik dat maar gekund. Of was het voor mij dan net zo verschrikkelijk geweest als voor jou?

We lezen de gewone perikelen van mensen die jong zijn en heel erg verliefd. Huisje, boompje, beestje, kindje, ware het niet dat ze beiden ook vol voor hun carrière gaan. De buitenwereld ziet een succesvol, stralend koppel. Maar Antonie blijkt iemand te zijn die slecht tegen kritiek kan, die overcompenseert vanwege onzekerheid. Door zijn rol in de soap Goede Tijden, Slechte Tijden, wordt hij in eerste instantie in de toneel- en filmwereld niet helemaal serieus genomen. Hij heeft last van zijn bekendheid. Tegelijkertijd lijkt hij op het toneel geen schaamte te kennen.

Leek dat alleen maar zo? Zat er onder die enthousiaste, tomeloos veel energie uitstralende, charismatische man, een veel te onzeker jongetje dat zichzelf overschreeuwde?

Wanneer ze een band formeren en door het land toeren, gaat Kamerling elke avond tot het uiterste. Hij lijkt zichzelf volledig uit te putten. Af en toe voegt Hoes fragmenten toe uit de dagboeken van Kamerling. De korte noteringen spreken boekdelen. Wat een vertwijfeling.

Februari 1999

Als ik niks voel, geen contact heb; donker, koud.
Ben een bangerdje, lief. Zorgen voor Merlijn is een taak.
Ik heb dus een functie!

In diverse cursiefjes geeft Hoes commentaar op de situaties, die vaak beginnen met: ‘achteraf bezien’. En juist die stukjes waarin ze zoekt naar verklaringen, zichzelf afvraagt of ze signalen over het hoofd heeft gezien, of ze haar geliefde had kunnen helpen, maken dit boek tot meer dan het zoveelste obligate memoir van een BN’er. Je zou daarin de eerste aanzet tot een literaire benadering kunnen zien.

Tijdens een skivakantie alleen met zijn zoontje komt Kamerling nauwelijks zijn bed uit. Thuis speelt hij de vrolijke huisvader.

Hij doet zijn best, dat zie ik wel. Maar toch kan ik het niet aan. Ik word er ook koud van. Ik pantser mezelf door me op mijn werk te storten en leuke dingen te doen. Dat ik me vooral steeds meer bezighoud met mezelf, heb ik wel door, maar ik kan niet anders. Anders ga ik eraan onderdoor. Ik parkeer mijn ongeluk, verstop mijn verdriet en probeer de woede en onmacht om te buigen naar een neutrale, houdbare situatie.

Uit haar eigen dagboekexcerpten blijkt dat ze worstelt met de problemen van de liefde van haar leven en met het altijd maar mooi weer spelen dat kennelijk bij beroemdheid hoort. Ze vindt het prettig om de dingen aan het papier toe te vertrouwen. In zekere zin is dit boek een verlengstuk van de therapeutische overdenkingen.

Ze vraagt zich af of haar iets te verwijten valt. Dit boek gaat misschien nog meer over Ida Hoes dan over Antonie Kamerling. Het zou mensen kunnen helpen die na een zelfdoding worstelen met de ‘waaromvraag’. Het valt te hopen dat Toen ik je zag voor Hoes, haar kinderen en de verdere familie een afsluiting mag zijn.

Guus Bauer

Isa Hoes – Toen ik je zag. Artemis & Co, Amsterdam. 278 blz. € 19,95.