Nieuws: Op weg naar Frankfurt 2016 (3)
Wat kunnen de Letterenfondsen doen om een succes te maken van het Gastlandschap op de Buchmesse in Frankfurt in 2016? Allereerst zorgen dat zoveel mogelijk Duitse, Zwitserse en Oostenrijkse uitgevers in de gelegenheid komen boeken van Nederlandse en Vlaamse auteurs aan te kopen. Die boeken moeten dan idealiter op de Duitse markt verkrijgbaar zijn wanneer het publiek en de internationale vakgenoten daarvoor belangstelling hebben. Het Frankfurt 2016 Team werkt vooral aan het totaalprogramma waarin die auteurs dan een prominente rol kunnen spelen, een programma dat breed cultureel uitgewerkt wordt en in het gehele Duitse taalgebied wordt uitgerold.
De medewerkers van de fondsen bedienen nu die uitgevers met informatie over boeken en auteurs. Vertalers, die vaak als ambassadeurs optreden voor onze literatuur, zijn in die activiteiten actief betrokken: zij maken alles mogelijk. Afgelopen week was het in München weer zover. In het Literaturhaus aldaar kwamen 8 vertalers bijeen. Ze werkten aan korte verhalen van A.L. Snijders en Pol Hoste, en aan fragmenten van de debuutroman De consequenties van Niña Weijers, die volgend voorjaar bij uitgeverij Suhrkamp zal verschijnen.
Tommy Wieringa trad – voorafgaand aan de workshop – op voor een volle zaal met Beiers publiek. De vertaalster/auteur Maike Albath sprak met Wieringa over Die schöne junge Frau, dat dit voorjaar al bij Hanser Verlag verscheen. Wieringa en zijn vertaalster Bettina Bach lazen voor en er werd hartelijk gelachen om de wijze waarop op het podium over de voor- en nadelen van de ouderdom werd gesproken.
De driedaagse workshop werd geleid door de vertalers Hanni Ehlers en Peter Bergsma, directeur van het Vertalershuis in Amsterdam. Donderdag kwam de nogal hermetisch tekst van Hoste aan de orde. Het Zeer Korte Verhaal ‘Details’ van A.L. Snijders was toegankelijker, ook al waren daar enkele passages aanleiding tot discussie. Zaterdag werd gewerkt aan De consequenties van Niña Weijers, een tekst die weinig begripsproblemen opleverde. Wel grappige vragen. Staan er eigenlijk platanen aan de gracht? Liggen er bierblikjes of blikjes bier in het water? Waarom gebruikt de schrijfster ‘opwaarts en opwaarts richting zon’ in plaats van het gewonere hoger en hoger?
Voor de plenaire bijeenkomst van vrijdagmiddag hadden de vertalers ieder een boek gekozen om te pitchen. Ruim twintig redacteuren en uitgevers hadden zich aangemeld voor die middag en Katrin Lange van het Literaturhaus had eveneens een tiental journalisten in huis gehaald. Zich bewust van het grote professionele publiek, oefenden de vertalers vrijdagochtend die pitches. Iedereen voelde zich vrij om kritiek te uiten en met de opmerkingen werden de bevlogen teksten nog effectiever.
Katrin Lange stelde na haar welkomstwoord de eerste spreker voor: Jan Konst, hoogleraar aan de Freie Universität Berlin. In 45 minuten besprak hij de hoogtepunten uit de Nederlandstalige literatuur die nog nooit of lang geleden in het Duits zijn vertaald. Met humor, beknopte informatie en prachtige citaten wekte hij de belangstelling voor J. van Oudshoorn, Simon Vestdijk, Edgar du Perron, Gerard Reve en Hugo Claus. Ook auteurs die momenteel helaas geen vaste uitgeverij meer hebben, kwamen aan bod: Esther Gerritsen, Thomas Rosenboom en F. Thomése. En de nieuwe stemmen, zoals Daan Heerma van Voss en Maartje Wortel.
Tatjana Michaelis van Hanser Verlag – net terug van de London Book Fair – vertelde hoe belangrijk haar samenwerking met de vertalers is bij het uitgeven van haar Nederlandse auteurs. En hoe groot het belang is van het gastlandschap op de Buchmesse in Frankfurt. De auteurs zijn in het Hanserhuis goed onder dak; in het algemeen wordt het gehele werk van de auteurs uitgegeven. Of het nu gaat om een kinderboekenauteur als Bart Moeyaert, non-fictieauteur als Paul Scheffer, of Harry Mulisch, Margriet de Moor of Tommy Wieringa.
Na de pauze stelden de fondsmedewerkers en de vertalers in 5 minuten ieder één auteur voor, bijvoorbeeld: Frank Martinus Arion, Minke Douwesz, Wim Hofman, Jonathan Robijn, en Vrouwkje Tuinman. Bas Pauw lichtte het culturele programma toe voor het Schwerpunkt 2016, dat zich naast de boekenbeurs in Frankfurt in het hele Duitse taalgebied zal afspelen. Dus ook in München, waar veel Duitse uitgevers huizen.
De zaterdagavond waren we uitgenodigd door de consul-generaal, Peter Vermeij, en zijn vrouw. Met woorden van lof ontving het echtpaar de vertalers. Over schrijvers en favoriete boeken ging het gesprek en er kwam zelfs een lijst van indrukwekkende boeken tot stand. Het lijkt een omweg, van München naar Frankfurt, maar voor ons was het een geweldig belangrijk tussenstation richting Frankfurt 2016.
Reintje Gianotten
