Recensie: Ted Thompson – Het land van vaste gewoonten
De sores van de have-it-alls
Zestig jaar is Anders Hill en als hij om zich heenkijkt ziet hij een slagveld: hij is met zijn werk gestopt, heeft zijn vrouw verlaten en met zijn beide zoons lijkt hij maar geen intieme band op te kunnen bouwen. Dit zijn op zich vruchtbare elementen voor een literaire zedenschets – en dat is het dan ook wat Ted Thompson van zijn debuut Het land van vaste gewoonten gemaakt heeft. Zoals zovele ambitieuze schrijvers studeerde de nu 35-jarige Thomson af aan de befaamde Iowa Writer’s Workshop, waar werkelijk honderden schrijvers doceerden en studeerden. Ted Thompson vertegenwoordigt de jongste generatie en heeft, in lijn met het succes van illustere voorgangers, een aantrekkelijke roman afgeleverd.
Het land van vaste gewoonten speelt zich af in Fairfield, Connecticut, in de periode tussen Thanksgiving – de laatste donderdag in november – en het kerstdiner, in de Verenigde Staten steevast een periode van familietradities – en van familieproblemen. Dat geldt ook voor Anders Hill en de zijnen. Anders ligt al een tijdje op ramkoers, maakt ruzie met het bevriende echtpaar Mitchell en Sophie Ashby op hun jaarlijkse feest, maar is bevriend met hun dope-rokende, xtc-slikkende puberzoon Charlie en diens schildpad. Thompson laat Anders Hill vertellen hoe het allemaal zo gekomen is, doet uit de doeken hoe hij zijn vrouw Helene indertijd heeft afgepikt van studievriend Donny om er achter te komen dat Donny recentelijk Helene weer heeft ingepikt – en terloops ook Anders’ zwaar verhypothekeerde New England-huis. Dat wringt. Evenals de omgang met brave zoon Tommy en minder brave zoon Preston, die – inmiddels dertig – maar niet wil opgroeien. Thompson laat het vertelperspectief beurtelings verspringen naar Helene en naar Preston, zodat de soms glimlachende lezer niet alleen via Anders’ bijtende zelfspot maar ook via hun stemmen kan vernemen dat hij een goedmoedige sukkelaar is, maar wel een die de weg kwijt is.
Met veel vaart en humor beschrijft Thompson in de beste Updike- en Cheever-traditie de werdegang van Anders die uit zuipen gaat met ex-collega Larry, met jonge serveersters stoeit en jointjes rookt met Charlie. Let wel, Anders bedoelt het goed, maar dat pakt dus niet altijd even goed uit. Een dronken, nachtelijke invasie van zijn eigen huis leidt tot een politie-oproep; ouderlijke bijstand aan Preston tot een teleurstelling; en vriendschappelijke interesse voor Charlie tot een drama. Charlie klopt in nood bij Anders aan met het verzoek om voor diens schildpad te zorgen, wat ertoe leidt dat Charlie en Anders dope gaan roken in de op land gestalde motorboot van Mitchell en Sophie, gedoopt Sophie’s Choice. Charlie flipt volledig en vlucht, Anders verward achterlatend. Door een speling van het lot vindt Preston, ook al van het padje, het inmiddels versteende lijk van de lamentabele Charlie. Kerst zal nooit meer hetzelfde zijn voor de families Hill en Ashby.
Uiteindelijk voert de roman naar een dramatische, maar ook emotionele ontknoping op kerstochtend in huize Hill. De spanning loopt hoog op, waar vooral Charlie’s schildpad het directe slachtoffer van wordt, en sympathie en antipathie in een beklemmende setting om voorrang strijden. Woede en medelijden, vrees en humor brengen Het land van vaste gewoonten gezamenlijk naar een bevredigend einde. Een geslaagd debuut derhalve, passend in een traditie van de blue collar-roman die zich aan de Amerikaanse oostkust afspeelt en waarin op spottende toon het wel en wee van de gegoede burgerij in de groene suburbs uit de doeken wordt gedaan. Zoals John Updike en John Cheever dat zo heerlijk vilein deden en Richard Russo dat nog steeds doet, zo’n pen heeft ook Ted Thompson. Net als mede-studente Maggie Shipstead die met De vooravond op identieke wijze debuteerde, geeft Ted Thompson met Het land van vaste gewoonten blijk van een groot talent om de moderne tijden te begrijpen en in woorden vast te spijkeren.
Wiebren Rijkeboer
Ted Thompson – Het land van vaste gewoonten. Vertaald door Ton Heuvelmans. De Arbeiderspers, Amsterdam. 266 blz. € 19,95.
