Recensie: Isabel Hoving – De een na laatste dood van het meisje Capone
Alles verandert voortdurend
Een nieuwe adolescentenroman van de Nederlandse literatuurwetenschapper Isabel Hoving blijft een gebeurtenis om naar uit te kijken. Haar debuut De gevleugelde kat (2002), een bijzonder goed geschreven en intelligente toekomstroman, werd bekroond met een ‘Gouden Zoen’ en vertaald naar het Engels, Duits en Japans. Het gelaagde verhaal bevat tal van literaire verwijzingen, die een complex maar hecht weefsel vormen. Precies die interne samenhang ontbrak deels in Het verbond van de bliksems (2009) en opvolger De vulkaan van Wageningen (2010). Hoewel de fantasy-wereld an sich overtuigt, volgen tal van verhaallijnen en onverwachte wendingen elkaar behoorlijk snel op, maar missen de diepgang van De gevleugelde kat.
Setting is het Europese vasteland, in 2099 bijna volledig overstroomd. In deze apocalyptische sfeer probeert de zestienjarige Ewa Capone haar onbekende belagers van zich af te schudden door zichzelf te verkopen. Ze wordt dwangarbeider op een genetisch verzegeld eiland, geleid door ingenieur Gun. Zijn missie ‘Wreck’, om kunst en diersoorten uit het stervende Europa te plunderen, mislukte grandioos toen zijn schip panne kreeg. Tijdens de daaropvolgende plunderingen door de lokale bevolking werden sterren vol energie gestolen. Ewa dient deze capsules opnieuw te bemachtigen, samen met jeugddelinquent Ortiz. Dan worden ze ook nog opgescheept met verstekelinge en ‘drama queen’ Foxy, wat een sterk staaltje typecasting oplevert. Net zoals in eerder werk integreert Hoving een amalgaam van verhaallijnen, gebeurtenissen en halve waarheden, zodat je als lezer Ewa’s beklemming kunt voelen en samen met haar alle puzzelstukjes dient te combineren. Dat blijkt overigens nog geen sinecure, want Hoving is wel erg karig met informatie en goochelt met feiten en namen; het blijft vooralsnog nietszeggende informatie, waardoor er een serieuze inspanning van de lezer verwacht wordt om overzicht te verkrijgen. Zeker wanneer Hoving ook motieven uit de Bijbel, de maakbaarheid van de mens en sociale media integreert.
Bijwijlen wordt het echter zo’n onontwarbaar kluwen dat de moed je weleens in de schoenen zinkt. Hoving heeft zich immers flink uitgeleefd in het scheppen van een ‘high tech’-wereldje, vol apocalyptische beelden, compleet met hologrammen, de uitwassen van de sociale media en bizarre creaties, die maar weinig menselijks hebben. De auteur grossiert in diverse verhaallijnen, vol losse eindjes. En dan kan je wel beweren dat het ‘echte leven’ immers ook onvoorspelbaar is, en vol onverwachte wendingen, maar Hoving biedt wel erg weinig houvast. Bovendien schetst Hoving een gefingeerd toekomstbeeld, dat maar weinig uitstaans heeft met onze tastbare realiteit. De brandend actuele maatschappelijke vraagstukken, zoals de milieuproblematiek of vluchtelingencrisis, krijgen in dat geheel niet de diepgaandere uitwerking die ze verdienen en dragen te weinig tot de roman bij. Hoving focust eerder op een steeds weerkerend patroon van sterren stelen en vluchten voor allerhande antagonisten. Onverwachte wendingen volgen elkaar in sneltempo op, zeker wanneer Ewa’s familiegeschiedenis plots ontdekt wordt en ze lijnrecht tegenover Ortiz komt te staan. Ewa’s bedenking vat de roman vervolgens treffend samen: ‘Het was allemaal absurd en onbegrijpelijk wat ze deed, hier tussen al die dode lichamen, maar alles was toch al absurd en onbegrijpelijk.’ Geheel eigen aan de adolescentie dient ook nog aan Ewa’s coming-of-age gewerkt te worden, met flink wat nadruk op liefdesperikelen en seksualiteit. Het wordt zo knullig uitgewerkt dat deze verhaallijn al beter achterwege was gebleven.
Sinds haar lovend ontvangen debuut experimenteert Isabel Hoving steeds meer met verhaalopbouw, setting, karakterisering en verhaalmotieven. Kreeg dit alles in De gevleugelde kat binnen een sterk uitgewerkt kader gestalte, zo biedt de auteur in haar volgende boeken de lezer steeds minder houvast. De een na laatste dood van het meisje Capone reveleert pijnlijk duidelijk wat er gebeurt wanneer dat complexe netwerk van verhaallijnen, wendingen en gebeurtenissen volledig ontspoort.
Jürgen Peeters
Isabel Hoving – De een na laatste dood van het meisje Capone. Querido, Amsterdam/Antwerpen, 518 blz. € 17.50.
