Kerstrecensie: C.H.B. Kitchin – Crime at Christmas
Twee moorden tijdens de kerst
De druk die uitgeoefend wordt op mensen om de kerstdagen niet alleen door te brengen is moeilijk te weerstaan. De jonge effectenhandelaar Malcolm Warren gaat dan ook braaf op kerstavond logeren bij zijn grootste klant Alex Quisberg, die in een buitenwijk van Londen woont. Malcolm is een gevoelige man, die meteen in de gaten heeft dat er in dat huis iets aan de hand is. Zo is het opmerkelijk dat zijn gastheer nog voor het diner vertrekt en de avond in een hotel doorbrengt omdat hij nog zaken moet doen. Onder de gasten die wel aan het kerstdiner deelnemen bevindt zich een hypernerveuze vrouw. Naast Malcolm en de gastvrouw is ook een jong stel aanwezig plus de zoon des huizes die eigenlijk te links is om mee te doen aan zoiets burgerlijks als Kerstmis. Een bijzonder intrigerende gast is Dr. Green, die meteen grote indruk op Malcolm maakt. Deze dokter verzorgt hem als hij ’s avonds na het diner een ongelukkige val maakt en zijn arm bezeert. Als hij de volgende ochtend opstaat en naar buiten kijkt, treft Malcolm op zijn balkon het levenloze lichaam aan van de nerveuze vrouw.
Crime at Christmas van C.H.B. Kitchin (1895-1967) werd in 1934 uitgegeven door de prestigieuze Hogarth Press van Leonard en Virginia Woolf. Zij hadden eerder al twee modernistische romans van Kitchin gepubliceerd en een detective (Death of my Aunt), waarin Malcolm Warren ook de hoofdrol speelt. Er volgden nog twee andere boeken over Malcolm Warren (Death of His Uncle en The Cornish Fox), de rest van het literaire werk van Kitchin bestaat uit psychologische romans. Van hem is deze intrigerende uitspraak: ‘A historian of the future will probably turn, not to blue books or statistics, but to detective stories if he wishes to study the manners of our age.’ Kitchin was zodanig gefortuneerd, dat hij al zijn tijd aan schrijven kon besteden. Hij was homoseksueel en zeker in de boeken met Malcolm Warren in de hoofdrol kun je dat merken – als je daar tenminste gevoelig voor bent. Kitchin is duidelijk meer geïnteresseerd in de karakters van zijn romanfiguren dan in de puzzel die nu eenmaal bij een detective hoort.
In Crime at Christmas vertelt Malcolm Warren wat hij tijdens de kerstdagen in Beresford Lodge meemaakt. Er is de familie, er is het verloofde stel, er is Dr. Green, er zijn twee bedienden en er is ook nog een geheimzinnige verpleegster. Na de vondst van het lijk op zijn balkon, komen de verhoudingen direct op scherp te staan. Malcolm probeert zoveel mogelijk te weten te komen over de overledene. Hij doet dit op de gang, tijdens de lunch of bij een korte wandeling in de tuin. Overal pikt hij details op, geruchten of angstige vermoedens, die hij probeert tot een coherent verhaal te maken. Erg gemakkelijk is dat niet. Wat betekent het, om maar iets te noemen, dat zowel de heer des huizes als de gastvrouw dusdanig overstuur zijn over de dood van de vrouw, dat ze het bed moeten houden? Dankzij de methode van Malcolm ontstaat – op uiterst intrigerende wijze – een complex web van verhalen, bestaande uit hele en halve waarheden. Dr. Green komt af en toe zijn arm masseren en theoretiseert er samen met Malcolm ook duchtig op los.
Als een dag later een tweede (schokkende) moord wordt gepleegd, komt de politie in actie. Het onderzoek naar de twee moorden wordt geleid door inspecteur Parris, ‘a tall and very good-looking man’ met wie Malcolm meteen een goed contact heeft. Samen lukt het hen om de moorden op te lossen.
De grote charme van Crime at Christmas is de manier waarop Kitchin het gedrag van Malcolm beschrijft als hij langzaam maar zeker achter de waarheid komt. Zijn emoties, de weerzin die hij tegen bepaalde gasten voelt en het inzicht dat hij verwerft rond zijn eigen vooroordelen, zijn vele malen boeiender dan de puzzel die hij ook nog eens oplost. In een epiloog brengt hij alle losse eindjes bij elkaar en theoretiseert nog eens over de functie van een detectiveroman. ‘A detective story is always something of an étude de moeurs – a study in the behaviour of normal people in abnormal circumstances.’ Overigens valt er in Crime at Christmas geen sneeuw, het weer tijdens de kerstdagen is lenteachtig.
Doeke Sijens
C.H.B. Kitchin – Crime at Christmas. Faber & Faber, € 11,90.
