31/12/2015

Het mysterie in de sneeuw

Elk jaar hoopt iedereen weer op een Witte Kerst. Wat dit kan inhouden merken zes treinreizigers, die vanuit London onderweg zijn naar het noorden van Engeland. Omdat het al dagenlang heeft gesneeuwd lukt het schoonmaakploegen niet langer het spoor vrij te maken en hun trein strandt – ergens in een wit niemandsland. De conducteur is weinig behulpzaam en daarom besluiten de reizigers dan maar wandelend het volgende station te bereiken. Dat dit geen goed plan is merken zij al vrij spoedig. Ze moeten door de sneeuw ploeteren en zakken weg in sneeuwbergen, eentje van hen verstuikt daarbij een enkel en moet gedragen worden. Door de sneeuwjachten kunnen zij zich ook niet oriënteren. Hopeloos verdwaald stuiten ze op een huis, waar ze opgetogen aanbellen. Als niemand opendoet blijkt na enig onderzoek dat de voordeur niet op slot zit. Binnengekomen vinden ze alles in gereedheid voor een theevisite, maar nergens in huis is ook maar een levend wezen te bekennen. Wel vinden ze in de keuken op de vloer een mes.

Mystery in white van John Jefferson Farjeon werd in 1937 gepubliceerd. Farjeon (1883-1955) was in zijn tijd een gerespecteerd schrijver van detectives, maar is later totaal vergeten. Dit veranderde toen dit boek in 2014 werd herdrukt als een van de British Library Crime Classics. Mystery in White was vorig jaar in Engeland een echte Kersthit en inmiddels zijn ook andere titels van Farjeon herdrukt. Mystery in white moet trouwens in de jaren dertig ook al populair zijn geweest want het boek werd kort na publicatie in het Nederlands vertaald onder de titel Het mysterie in de sneeuw.

Mystery in White is nog steeds een charmant en onderhoudend boek. De interactie tussen de zes mensen wordt door Farjeon goed beschreven en ook typeert hij hun karakters uitstekend. Het zijn stuk voor stuk boeiende persoonlijkheden, die gezien de omstandigheden het beste van de situatie proberen te maken. De verstuikte enkel wordt verzorgd, degene die koorts krijgt wordt in bed gestopt en de proviandkast wordt opengemaakt om toch een enigszins feestelijk kerstdiner te prepareren. Wat door hen wordt geconsumeerd houden ze minutieus bij, zodat ze de kosten later kunnen vergoeden.

Ondertussen sneeuwt het maar door. Als de gestrande treinreizigers weer wat tot zichzelf komen, groeit bij hen het besef dat er vlak voor hun komst iets mysterieus in het huis voorgevallen moet zijn. De tweede helft van het boek bestaat dan ook uit het verzamelen van allerlei aanwijzingen zodat een reconstructie mogelijk wordt. De zolder van het huis wordt bezocht, prullenmanden doorsnuffeld en de ontdekking dat in alle slaapkamers verse handdoeken zijn neergelegd leidt tot de conclusie dat er gasten verwacht werden. Maar ze hebben nog steeds geen idee wie dan de bewoners van het huis zijn. De vondst van een hamer met daarop bloedsporen bevestigt wel de ernst van de situatie. Het mysterie wordt nog vergroot als iemand zich buiten waagt en daar (weliswaar vage) voetstappen aantreft. Zo worden twee andere gestrande reizigers gevonden – na een duizelingwekkende zoektocht door een besneeuwd bos, waar ook nog weer nieuwe voetsporen worden aangetroffen. Het contrast tussen een veilig huis waar het haardvuur brandt en de verschrikkingen van een sneeuwtocht wordt optimaal benut. Natuurlijk is dit boek geen Huis Clos maar het goede en het slechte van de mens komt in dit sneeuwdrama goed naar voren. Pas op het eind van het verhaal duikt de politie op. De zaak is dan echter al door de reizigers opgelost – er hoeft alleen nog een proces-verbaal opgemaakt te worden. Zelfs dan sneeuwt het nog stevig door, al is Kerstmis inmiddels voorbij.