Het gedicht als geneesmiddel

De titel van Peter van Liers nieuwste bundel – Laaglandse remedies – doet denken aan die van Harry ter Balkt – Laaglandse hymnen. ‘Remedies’ zijn middelen om iets beter te maken; ‘hymnen’ zijn lofzangen. Dit duidt op een belangrijk verschil. Kon Ter Balkt nog jubelen, hoe ironisch ook, over vaderlandse gebeurtenissen, Van Lier zoekt naar zin, naar een houding in het leven. Het is wellicht daarom dat hij zich aangetrokken voelt door Vincent van Gogh:

ETTEN

maakt mij zo blij dat ik enige tijd rustig hier kan

werken; als het niet regent ga ik

elke dag

naar buiten:

                  naast hut, schuur, molen en smidse heb ik

tot vijfmaal toe een boer met schop, tweemaal een zaaier,

tweemaal

een meisje met bezem. Verder (…)

LaaglandseDe typografie is kenmerkend voor de dichter en ook het ready-made-karakter. Hier wordt geciteerd uit de brieven van Van Gogh. Wat hij ook gemeen heeft met de schilder is de aandacht, liefde voor de werkelijkheid en met name het kleine en onaanzienlijke. Zijn gedichten zijn geen etherische beschouwingen – wat je misschien verwacht van een filosoof – ze werpen een licht op de alledaagse realiteit in een poging die op te heffen (letterlijk).

Volgens Heidegger zijn filosofie en poëzie twee bergtoppen die niet met elkaar zijn verbonden. Peter van Lier heeft gekozen voor de poëzie en hij doet dat met de verwondering van een kind, maar niet zonder volwassen kritiek. Hij zou graag de werkelijkheid als vanzelfsprekend willen ervaren, maar dat lukt niet. Als ik de gedichten hardop lees en dat moet je doen – komt er een verbaasde jongen in mijn hoofd, iemand die vragen stelt, zoals filosofen horen te doen. Genezende vragen.

TJILPEN

als exclusief

voorrecht?

Laat de andere vogels maar fluiten, kelen kaal, maar juist

de mus in zijn gewone doen maakt de buurt (is bekend).

                         Het gedrag van

                         cultuurvolgers,

van paren vlak

voor de deur tot het snaaien van nestmateriaal en voedsel

                                                                                    binnen

-liefst onder de kat vandaan -, missen we,

volgens de laatste gegevens,

merkbaar.

=

Het lijkt inmiddels weer goed gekomen met de mussenstand, in elk geval stikt het in mijn tuin van de mussen.

De afdeling ‘Laaglandse remedies’ bestaat uit gedichten die eerder in een bibliofiele uitgave verschenen met foto’s van Bob Negryn. Het gaat om foto’s die te maken hebben met de Noordoostpolder.

‘Iets met de polder doen’,

makkelijk gezegd.

Maar wat aan te vangen met een groot, kaal,

winderig gebied zonder geschiedenis?

Dat je daar met zijn

allen

op de zeebodem zit, schept een band – de remedie

is een stad te ontwerpen

kleinbehuisd. (…)

Op de foto zit een grote man in een klein tuinhuisje. Hij lijkt te worden samengedrukt, in de linkerhand een schoteltje, in de rechter een kopje, waarschijnlijk thee. Geneeskrachtige thee?

Remco Ekkers

Peter van Lier – Laaglandse remedies. Wereldbibliotheek, Amsterdam. 64 blz. € 19,99.