Recensie: Yannick Dangre – De idioot en de tederheid
De borstvergroting waar ze van droomde
De idioot en de tederheid is de derde roman van dichter en schrijver Yannick Dangre. Zijn minst geslaagde, want in de karaktertekening, het perspectief, de structuur en de stijl gaat het mis. Zelfs de titel is lastig te verklaren.
De jonge schrijver Tristan schrijft het levensverhaal van zijn oom Arthur en diens familie op. Tristan komt in de eerste zeven bladzijden aan het woord, daarna begint de echte roman die Tristan schrijft en wordt het familieverhaal verteld door Arthur. Die constructie levert niets op behalve de voortdurende vraag waarom daar voor gekozen is. Soms klopt het perspectief ook niet en vertelt Arthur zaken die hij niet eens kan weten.
Arthur is het nakomertje van een gezin waarin hij nog een twee oudere broers heeft en een zus. Vader is een brute man, een kruidenier die zijn vrouw schoffeert en bedriegt en zij ondergaat het getreiter en de liefdeloosheid met lijdzaamheid. De heikele toestand blijft in tact totdat het gezin besluit om vader de deur uit te werken.
Dat is één deel van het verhaal. De belangrijkste andere lijn is de fietsenwinkel die Arthur en zijn broer Frank beginnen nadat ze de kruidenierswinkel van hun vader hebben verkocht. Dat gaat na aanloopproblemen goed totdat Arthur ontdekt dat zijn broer met de inkomsten sjoemelt. Hij had gewaarschuwd kunnen zijn. ‘Om zijn pols blonk een horloge van Tag Heuer dat hij drie maanden geleden, voor hun twintigste huwelijksverjaardag, van Tessa had gekregen. In ruil had mijn broer haar de borstvergroting gegeven waar ze al lange tijd van droomde.’
Dat is zo’n beetje het hele verhaal, als we enkele doorsnee familieverwikkelingen (ziekte, trouwen, dood) achterwege laten. De verhaalfiguren blijven nogal plat: zo blijft vader de botte, onaangename hork en zit er weinig ontwikkeling in zijn karakter. Het boek barst van de schrijfclichés: personages die continu staren (zie ook de recensie van Reinjan Mulder op dit blog), glimlachen en vragend kijken. Erger is het dat Dangre het vrij obligate verhaal probeert te verliteraturen: het boek bestaat uit vijf delen die vernoemd zijn naar klassiekers: Tender is the night, Oorlog en vrede, Tropic of Cancer (het hoofdstuk waarin een neefje kanker krijgt), De vreemdeling en tot slot De idioot. Zo komt het voor dat Arthur, die voornamelijk met remkabels bezig is opeens uit het niets in een volstrekt ongeloofwaardig gesprek verwikkeld is over het existentialisme.
Of neem de volgende weeïge hoofdstukopening:
Soms lopen de dingen vreemd in je leven. Jarenlang glijd je voort in een dagelijks ritme waar je zo mee vergroeid bent dat het als een soort schokdemper tegen de werkelijkheid fungeert, tot iets – de dood, een scheiding, je gerimpelde gezicht in de spiegel – het ritme verstoort en de werkelijkheid zich bruusk weer aan je opdringt. Op die momenten word je je bewust van het feit dat je leven echt is en de pijn de jouwe.
Hier heeft een redacteur zitten slapen.
Het knappe aan Maartse kamers, waarin de hoofdpersonen twee homoseksuele mannen op leeftijd zijn, was dat Dangre (geboren in 1988) geloofwaardige karakters wist neer te zetten. In deze roman is alle geloofwaardigheid weggesijpeld en kijken we naar figuren van bordkarton.
Coen Peppelenbos
Yannick Dangre – De idioot en de tederheid. De Bezige Bij, Amsterdam. 318 blz. € 19,90.
Deze recensie verscheen in verkorte versie eerder in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant.
Mee eens, maar tegelijk denk ik: we moesten maar eens ophouden met altijd de schuld te steken op de (eind)redacteur.
Staat het boek vol taal- en tikfouten? Dan zegt dat iets over het taalgevoel van de auteur. Of, in dit geval, hangt het boek met haken en ogen aan elkaar? Dan heeft de auteur er met de pet naar gegooid, of hebben we hem in het verleden gewoon te veel veelbelovendheid toegedicht. Een redacteur is ook maar een mens.
Met de laatste constatering kan ik het als parttime redacteur eens zijn, maar ik denk niet dat talent verdwijnt na één slecht boek. Taal- en tikfouten zijn voor een bureauredacteur, een goede eindredacteur kijkt naar compositie, stijl, karakteropbouw etcetera. Dat is hier niet gebeurd. Een goede eindredacteur moet ook durven zeggen dat een boek niet uitgegeven moet worden.