Recensie: Guido van Heulendonk – Niemand uit België
Vooral niet omzien
Het verleden bepaalt het heden in Niemand uit België van de Vlaamse auteur Guido van Heulendonk. Blancke is met zijn jongere vriendin Cynthia op weg naar de bruiloft van zijn dochter – uit een eerder huwelijk – die in Engeland woont. Om de tijd wat te doden bezoeken ze het strijdtoneel van de slag bij Hastings. Hij heeft die gewoonte overgenomen van zijn eerste vrouw Marie-Claire, die vroeger graag de plekken bezocht waar veldslagen hadden plaatsgevonden.
De roman speelt in 2015 waarin de opkomst van Nigel Farage, de politicus die streed voor het vertrek van Groot-Brittanië uit de Europese Unie, aanstaande is. De actualiteit lijkt een spiegel te zijn van de slag bij Hastings uit de elfde eeuw, waarbij heersers van overzee Engeland binnentrokken. Het sentiment tegen alles wat vreemd is, lijkt daar begonnen te zijn. Blancke verafschuwt het gedachtegoed van de populist: ‘Wil Führer Farage terug naar het Engeland van vóór 1066? Een krabbenmand van twistzieke, moordzuchtige Angelsaksen en Denen, met een bloeiende slavenhandel als economische pijler van noord tot zuid?’
Van Heulendonk springt behendig naar scènes uit het persoonlijke verleden van Blancke, waarin het trauma van een miskraam zijn huwelijk zodanig op de proef heeft gesteld, dat de komst van dochter Fleur geen verandering kon brengen in de noodlottige afloop van de relatie. Ondanks dat hij met de liefdevolle Cynthia op stap is, zit zijn hoofd nog vaak bij Marie-Claire. En nu gaat die dochter met wie hij geen echt goede relatie heeft trouwen met een oudere man die hij nog nooit heeft ontmoet. Als het overigens aan Fleur had gelegen was niemand uit België uitgenodigd.
Je moet als lezer er even in komen bij deze subtiele roman, maar al spoedig wordt duidelijk hoe elke stap in het verleden vandaag de dag consequenties heeft. Een van de mooiste scènes zit op het einde waarin Blancke een beetje aangeschoten naar zijn ex belt. Hij zit in de plaats met de wonderschone naam Battle en is een beetje aangeschoten. Tijdens het gesprek krijgt hij na zoveel jaar nieuwe informatie over zijn huwelijk en zijn dochter waardoor het verleden toch weer in een ander daglicht komt te staan. Zijn poëtische advies aan zijn dochter is dan ook ‘[…]alle sterren aan de hemel en jij daartussen, op lichtsnelheid, vonken slaand met al je hoeven. En niet omziend, vooral niet omziend.’
Coen Peppelenbos
Guido van Heulendonk – Niemand uit België. De Arbeiderspers, Amsterdam. 208 blz. € 21,50.
Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 7 oktober 2016
