Er is compassie voor de beer

Oliver Jeffers (1977), geboren in het Noord-Ierse Belfast en nu woonachtig in Brooklyn, is een totaalkunstenaar. Hij exposeert wereldwijd zijn figuratieve werk, gemaakt op canvas op of gevonden voorwerpen, geeft solovoorstellingen waarbij hij kunst en wetenschap combineert. Voor de band U2 tekende hij een albumcover, zorgde voor beeldmateriaal tijdens de tour en regisseerde mede hun videoclip.

Maar het meest is Jeffers bekend om zijn prijswinnende kinderboeken, die deels ook al app zijn uitgebracht en waarvan ook animaties zijn gemaakt. The Day The Crayons Quit steeg zelfs naar de eerste plek op de bestsellerlijst van The New York Times. Zijn werk spreekt duidelijk ook volwassenen aan. Voor kinderen is het verhaal en zijn de illustraties meer dan genoeg – al moet men de perceptie van de jonge spruiten niet onderschatten – maar de oudere (voor)lezers zullen de subtiliteit proeven, de fijne terughoudendheid in de teksten.

Zo ook in het net in het Nederlands verschenen De grote bomenrover. Een goede titel, eigenlijk beter dan die van het origineel uit 2008: The Great Paper Caper. Die titel geeft al iets weg van de achterliggende beweegreden van de beer die driftig bomen, lees: huizen van anderen, rooit. Hij heeft papier nodig om in de voetsporen van zijn illustere voorvaderen te treden. Die zijn namelijk allemaal papieren-vliegtuig-werpen-kampioen geworden. (Prachtige ‘blauwdrukken’ op de schutbladen met instructies vliegtuigjes bouwen voor gevorderden. ‘Een gids voor op houtpap gebaseerde luchtvaartperfectie.’ Gewoonweg hilarisch. Een soort extraatje voor de volwassenen c.q. de voorlijke jonge onderzoeker.)

‘Er was eens een tijd dat in het bos … alles niet helemaal was zoals het zou moeten zijn.’ Een happy end al voorgebakken in de openingspagina’s. Dat is het geruststellende van het werk van Jeffers, zonder dat het ‘te lief’, te liefelijk genoemd kan worden. Maar het is in het geval van De grote bomenrover wel hoopgevend, schetst zonder moralistisch te zijn wel een betere wereld. Het bos wordt door de dader weer hersteld, er is compassie van alle dieren en de enkele jonge jongen die op, in of onder de bomen leven voor de beer en zijn streven.

Mooie weidse tekeningen, contrast- en kleurrijk, met humoristische voorvallen, grappige doorkijkjes, in het geval van de behuizingen van de bewoners bijvoorbeeld, of wanneer ze elkaar aanwijzen als de schuldigen en vervolgens allemaal een alibi hebben. Er komt een onderzoeksteam. De bever is de rechercheur, het zwijntje de aanklager en het edelhert de rechter. De eland is uiteindelijk de ooggetuige, die zorgt voor een stroomversnelling in het onderzoek. Een dubbele pagina waarbij je even langer kunt stilstaan, is die wanneer bever-detective door het raam kijkt in het huis van de dader, alwaar beer achter de machine staat die papier maakt. Jeffers weet te ontroeren met de combinatie van geestigheid en ruimtelijke tekeningen.

Guus Bauer

Oliver Jeffers – De grote bomenrover. Vertaald door Berd Ruttenberg. Hoogland & van Klaveren, Hoorn. 48 blz. € 14,50.